Carles Sierra is onderzoekshoogleraar en directeur van het onderzoeksinstituut voor kunstmatige intelligentie (IIIA) van de Spaanse Nationale Onderzoeksraad (CSIC).

Vertel ons maar wat je wil over jezelf en over je werk.

Ik ben een onderzoeker in artificiële intelligentie. Ik heb informatica gestudeerd in mijn universiteitsjaren, en tijdens mijn studie raakte ik geïnteresseerd in dit boeiende onderwerp. Sindsdien ben ik niet gestopt met werken aan kunstmatige intelligentie.

In feite begon ik aan mijn doctoraatsthesis onder toezicht van Ramon López de Màntaras terwijl ik mijn studie afrondde. Ik volgde Ramon Lopez de Màntaras bij de oprichting van de eerste onderzoeksgroep in artificiële intelligentie in Spanje, die in 1985 werd opgericht als een groep binnen het Centrum voor geavanceerde studies in Blanes. Sindsdien heb ik mijn loopbaan voortgezet bij de Consejo Superior de Investigaciones Cient√≠ficas (CSIC).

Momenteel ben ik directeur van het onderzoeksinstituut voor artificiële intelligentie, een CSIC-centrum, waar ik enorm trots op ben. In dat instituut bevindt zich een groep onderzoekers van zeer hoog niveau die gepassioneerd is in het werk dat ze doen en ik help het instituut graag te versterken, voortdurend te verbeteren en aantrekkelijker te maken voor jonge onderzoekers.

De onderzoekslijn waaraan ik momenteel werk is om artificiële intelligentiesystemen te laten begrijpen wanneer een gedrag ethisch is. Het is niet voldoende dat wij artificiële intelligentiesystemen ontwerpen vanuit een ethisch perspectief. Het is noodzakelijk dat de systemen zelf de gevolgen van hun handelingen begrijpen en zich daarvan bewust zijn. Bijgevolg kunnen ze analyseren of die gevolgen al dan niet aanvaardbaar zijn volgens de sociale waarden die in onze maatschappij heersen. Die value engineering moet ten eerste vragen kunnen beantwoorden over hoe sociale waarden kunnen worden weergegeven. Daarnaast ook hoe ze kunnen worden omgezet in computerelementen en hoe de normen kunnen worden weergegeven die het mogelijk maken om aan die waarden te voldoen. Ten slotte moet die value engineering ook vragen kunnen beantwoorden over hoe de dynamische en evoluerende aard van waarden en normen geschikt kan worden gemaakt voor kunstmatige intelligentiesystemen.

Wat is jouw relatie met Spanje / België?

Spanje is het land waar ik mijn onderzoeksactiviteit heb ontwikkeld. Met uitzondering van enkele sabbatperiodes in het Verenigd Koninkrijk en Australië, heb ik het overgrote deel van mijn tijd besteed aan onderzoek in Spanje. België daarentegen vertegenwoordigt voor mij wat het is: de hoofdstad van Europa, waar Europese comités bijeenkomen, waar evaluaties van Europese projecten worden uitgevoerd en waar Europese projecten vaak worden herzien. Door mijn beroep kom ik vaak in Brussel en ken ik Brussel veel beter dan andere steden in mijn directe geografische omgeving.

Wat is jouw speciale plek in België?

Mijn kennis van België is beperkt omdat die, zoals eerder vermeld, beperkt is tot talrijke bezoeken aan de stad Brussel, meestal om redenen van wetenschapsbeheer. Ik ken Gent en Brugge een beetje, maar verder niet veel meer. En van wat ik van Brussel weet, en met het risico in het cliché te vervallen, zou ik de Grote Markt van Brussel willen benadrukken. Het is een fascinerende ruimte, en elke keer als ik naar de stad kom, probeer ik te ontsnappen naar de schoonheid van deze prachtige plaats en eventueel een biertje te drinken of iets te eten in een nabijgelegen restaurant. Het is een plaats dat je aantrekt, dat je boeit, en je kunt niet stoppen met het bewonderen van de gebouwen, het is echt een unieke schoonheid.

Welk plekje in Spanje is speciaal voor jou?

Het Palau de la Música Catalana in Barcelona. Het is modernisme in zijn puurste vorm. Ik herinner me dat ik de eerste keer dat ik naar binnen ging kippenvel kreeg. Dat gevoel bleef duren bij opeenvolgende bezoeken, hoewel ze door gewoonte geleidelijk in intensiteit afnam. Nu geniet ik ervan als ik iemand meeneem die er nog nooit is geweest en in hem of haar het gevoel herbeleef dat ik de eerste keer had. Een concert in het Palau is een must voor iedereen die Barcelona bezoekt.

Jouw liedje?

L'estaca, van Lluís Llach. Geschreven in het midden van de dictatuur van Franco, roept het liedje op tot eenheid van actie om collectieve doelstellingen te bereiken, het is zeer krachtig en emotioneel. Ik vind het mooi vanwege het moment waarop het werd geschreven en vanwege zijn hardnekkigheid in de loop der tijd. Het liedje is namelijk in meer dan vijftig talen vertaald en het is ook de hymne geworden voor de mensen die onderdrukt of bezitloos zijn.

Een kunstwerk?

El Jardín de las Delicias van El Bosco (Bosch). Het is van een overvloeiende verbeeldingskracht die je letterlijk voor het schilderij laat zitten, terwijl je de oneindige details ervan observeert. Het is zoals Dalí van 500 jaar geleden, met een indrukwekkend, droomachtig rijkdom. De overgang van het paradijs naar de hel, van het leven naar de dood. Tijdens een reis naar Madrid, toen ik me een half uur dood verveelde voordat ik naar Atocha ging, ben ik El Prado binnengegaan, alleen maar om het schilderij een paar minuten te aanschouwen. Het fascineert me.

El Bosco werd overigens geboren in het hertogdom Brabant, dat een groot deel van het huidige België omvat.

Een boek?

Écume des jours van Boris Vian. Ik vind het de mooiste liefdesroman ooit geschreven, in een absurde wereld, zoals Vian die beschrijft, overwint de liefde alle denkbare obstakels. Bovendien las ik het in het Frans en voor mij was het een grote uitdaging om absurde literatuur te lezen in een vreemde taal. Ik raad het ten zeerste aan.

Een wetenschappelijke mijlpaal?

Voor mij was het moment waarop de evolutietheorie in de 19e eeuw werd voorgesteld door Charles Darwin waarschijnlijk het meest relevante moment in de moderne wetenschap. Hij plaatste de mens op zijn rechtmatige plaats, als een extra soort in een opeenvolding van soorten die evolueren onder de selectie van de omgeving, waarmee hij de genadeslag toebracht aan religieuze benaderingen die de mens als het centrum van het universum plaatsten. Vanaf Darwin, was de enige manier om de waarheid te bereiken via de wetenschappelijke methode.

Zonder deze technologie zou u niet kunnen leven...

Eens kijken, we hebben er zoveel, van basis tot geavanceerd, dat het moeilijk is om te kiezen: het schrift, het vuur, het wiel, het internet, ... we gebruiken technologie voor alles wat we doen. Als ik een recente moest kiezen, zou het Google Maps zijn. Ik herinner me nog de stress van het rondrijden op kaarten, met het gevaar dat dit inhield, en de fouten die werden gemaakt, om nog maar te zwijgen van het gebrek aan optimaliteit van de routes. Ik denk niet dat ik nog zonder Google Maps zou kunnen leven.

Als ik wakker word, is het eerste wat ik denk…

mezelf afvragen hoe laat ik de eerste vergadering heb. Afhankelijk van dat antwoord heb ik meer of minder motivatie om de dag te beginnen.