We praten met de danseres en choreografe uit Navarra over haar carrière in Brussel, een van de belangrijkste centra voor hedendaagse dans in Europa.

We komen samen met Marta Coronado in P.A.R.T.S. (Performing Arts Research and Training Studios), de prestigieuze school voor hedendaagse dans waar ze vandaag de dag lessen geeft. Ze leidt ons rond door de gangen, toont ons de studiezalen en leslokalen en eindigt in de eetzaal waar we kunnen praten over haar impressionante carrière. De danseres en choreografe kent deze buurt op haar duimpje. Sinds de dag waarop ze in het jaar 1996 door de auditie geraakte om les te volgen in dezelfde school waar ze vandaag lesgeefster is, is Marta Coronado niet gestopt met bijleren en zich verder te ontwikkelen. Men kan er prat op gaan dat ze de eerste Spaanse vrouw was om binnen te treden in “Rosas”-gezelschap, onder leiding van de Vlaamse choreografe Anne Teresa De Keersemaker, slechts twee jaar nadat ze haar intrede had gemaakt in P.A.R.T.S. en de droom vervulde van elke danser van de school.

Bekroond met de Bessie Award van New York in 2002 voor beste danseres, wordt Marta Coronado met de regelmaat van de klok uitgenodigd in instellingen als de Opera van Parijs of de Theaterschool van Amsterdam, om wat zij in Rosas heeft geleerd aan te leren aan de beste dansers van de wereld. Momenteel ontwikkelt ze haar eigen gezelschap “House of Bertha”. Haar eerste stuk, “White Noise” ging in première in het MDT van Stockholm.

Je groeide op in Pamplona. Wat of wie deed je daar toenadering zoeken tot de dans?

Wanneer ik op mijn 8 jaar op het Conservatorium kwam, veranderde de manier van lesgeven enorm dankzij twee briljante docenten. Vandaag de dag worden ze als een gevestigde waarde gezien in de dans van het Baskenland en Navarra, José en Concha Lainez, die naar Pamplona kwamen in die jaren en de manier van werken daar radicaal veranderden. Ik had het grote geluk te beginnen op het Conservatorium net op het moment waarop zij er aankwamen, in de jaren 80, dankzij hen was de generatie die het Conservatorium van Pamplona verliet, waarvan ik deel uitmaakte, erg sterk.

Waarom Brussel?

Het was een docent van hedendaagse dans daar die me sprak over Rosas en hun school in Brussel, die op dat moment naamsbekendheid begon te krijgen. Ze toonde me enkele video’s en zei me vlakaf dat ik er geen twee keer over moest nadenken om toe te treden. Ik deed auditie in 1996, ze lieten me toe en ik kwam onmiddellijk studeren in Brussel. Eenmaal hier, had ik het grote geluk dat Anne Teresa de Keersmaeker zich op mij focuste sinds het prille begin. Ze wilde dat ik vanuit de school deel zou uitmaken van het gezelschap, en het was zo dat ik de sprong waagde naar professionele dans zonder het echt te beseffen. Vandaag realiseer ik me wat een geluk ik heb gehad.

Je hebt de kans gehad om je werk te ontwikkelen in een van de gevestigde gezelschappen van hedendaagse dans. Op welke manier ben je verandered sinds je begon in Rosas?

Het vlak waarop ik het meest geëvolueerd ben, is op het niveau van discipline, omdat wanneer je binnentreedt in een gezelschap, werk je elke dag volgens dezelfde routine, ‘s morgens volg je je technische les en daarna heb je repetitie in de namiddag. Dat heeft me veel geleerd om mijn werk uit te voeren, door diezelfde discipline over te brengen op kleinere groepen; je moet het op die manier doen, anders voel je je niet creatief en kunnen je ideeën niet verder rijpen.

Wat ik op artistiek niveau het meest waardeer aan hier te zijn, is de continue vernieuwing van de creaties van Anne Teresa. Haar werk steunt op verschillende cyclussen en ik ben al deel geweest van meerdere ervan. Dat heeft me een goede basis van ideeën gegeven om een stuk te structureren.

Wat heb je opgestoken van de samenwerking met Anne Teresa de Keersemaeker gedurende zovele jaren?

Het heeft heel wat deuren voor me geopend en me ook erkenning opgeleverd in Frankrijk, Duitsland, Nederland… En vooral dat ik blijf bijleren van haar en mezelf blijf ontplooien tot op de dag van vandaag. De jaren hebben me zekerheid gegeven, door te weten dat ik begreep wat de choreograaf me vroeg. Nu vertrouwt ze me veel meer, ik blijf met haar dansen en ik zie dat er vertrouwen is van beide kanten, maar ook onderzoek en dingen om te ontdekken.

En net dát probeer ik over te dragen op mijn lessen, omdat ik zie dat ik nieuwe dingen kan blijven ontdekken dankzij mijn leerlingen, dat ik ze kan blijven helpen. Anne Teresa is erg open op dat vlak, in haar onderzoeksproces doet ze je ook iets over jezelf ontdekken. Je volgt die manier van werken zonder het eigenlijk te willen overbrengen op jouw creatielijn, op jouw lessen…

Met “House of Bertha” heb je jouw eigen artistiek project kunnen ontwikkelen. Hoe verliep dat proces?

Wanneer ik met mijn eigen gezelschap begon te werken, wat het eerste wat ze ons vroegen of we verder zouden gaan in de lijn van Rosas, of we er volledig gingen mee breken en iets nieuws beginnen. In het begin beslisten we dezelfde formule te volgen, omdat dat hetgene was wat we het beste kenden, we structureerden de choreografie op dezelfde manier waarop Anne Teresa dat deed. We beseften dat we steeds in hetzelfde vervielen, we voelden ons ingesloten, het is soms erg moeilijk om weg te gaan uit een gezelschap en iets nieuws te doen. Wat ons het meeste moeite kostte, was te ontsnappen aan de manier van bewegen, Rosas heeft een erg specifieke stijl, erg geometrisch, erg abstract; als er sporen van lust in terug te vinden zijn, is dat omdat de danser dat tentoonspreidt dankzij de regie van Anne Teresa.

Wat we met ons stuk proberen te creëren, dankzij de improvisatietechniek, is een uniformisering van beweging. We dansen allemaal tegelijk en volgen elkaar, in tegenstelling tot wat er gebeurt bij Rosas, waar het de danser zelf moet zijn die zijn verhaal brengt. Ik ben heel tevreden met het resultaat. We gaan het stuk binnenkort hernemen en opnieuw dansen.

Op welk moment besliste je om je toe te leggen op het pedagogisch stuk binnen het gezelschap, het geleerde bij Rosas aanleren opdat anderen het zouden blijven leren?

Het is erg belangrijk om wat je geleerd hebt door te geven, zoals wanneer ik hier aankwam ze het aan mij hebben doorgegeven. In werkelijkheid heb ik steeds graag lesgegeven, in Pamplona gaf ik al les. Wanneer ik er afstudeerde op de dansschool, begon ik les te geven aan kinderen in een academie. Eenmaal hier aangekomen, bleef ik lesgeven, omdat ik binnen het gezelschap Master Classes gaf in het uitvoeren van pirouettes. Ik deed dat, omdat ik dat fijn vond en omdat dat spoorde met mijn danstechniek dat de choreografe nodig had om het materiaal van Rosas door te geven aan nieuwe dansers.

Op de dag van vandaag kies ik ervoor om onderricht te geven, omdat ik nog steeds bijleer, ik leer bij van wat ik aanleer. Ik vraag me af hoe het lesgeven zou zijn als ik zou stoppen met dansen, of het me nog steeds energie zou geven… Ik veronderstel dat dat een andere fase zal zijn. Ik denk dat die uitwisseling nodig is en daarom zie ik de lessen als een vorm om elke dag iets te kunnen leren van mijn studenten, indien niet zou ik me erg vervelen.

Welke verwachtingen van toen je aankwam, werden ingelost en welke niet?

Mijn droom was om toe te treden in dit gezelschap en die heb ik vervuld, tot op de dag van vandaag blijf ik groeien en me voeden van haar creativiteit. Ik prijs me ook gelukkig dat ik erin geslaagd ben om hier mijn familie te vormen, dat is iets wat me erg geholpen heeft en dat me nog elke dag blijft vooruithelpen. Het beroep van danseres maakt dat soms erg moeilijk, wanneer je voortdurend op toer bent, kan je je dat zelfs niet voorstellen. Ik heb het geluk de steun van mijn familie hier te hebben en dat is iets waar ik enorm veel waarde aan hecht.

Welke band heb je vandaag met Spanje?

In alle eerlijkheid zou ik graag een sterkere band met Spanje hebben, eigenlijk zou ik op een bepaald moment graag terugkeren om er te blijven. Ik ben al gedurende heel wat jaren gescheiden van mijn ouders en ik zou het fijn vinden om in een nabije toekomt terug wat dichter bij hen te zijn. Ik woon hier al 20 jaar en ik mis veel apecten van het leven in Spanje, die ik hier moeilijk terugvind. Ik zou graag overbrengen naar Spanje wat ik hier geleerd heb, op artistiek en professioneel niveau.

Om dit gesprek af te sluiten: wat is jouw advies voor andere Spanjaarden die erover denken om naar Brussel te komen om hier door te breken in de wereld van de dans?

Vooral om zich te interesseren in het culturele aanbod van deze stad, zich niet af te sluiten, op straat te gaan, te praten met de mensen. Brussel heeft veel te bieden op dat vlak en het is erg belangrijk dat te kunnen benutten om te blijven groeien.